لزوم انجام اصلاحات راهبردی در اقتصاد ایران با اولویت قرار دادن ترمیم گسل های اجتماعی

اقتصاد ایران در شرایط فعلی از ناترازی‌های مزمنی رنج می برد که ریشه در دهه‌های گذشته دارد، برای مثال ریشه ناتراژی نظام بانکی به بیش از یک دهه قبل بازمی‌گردد و یا اینکه ریشه ناتراژی انرژی به مجموعه‌ای از تصمیم‌گیری‌ها و ملاحظات سیاسی مربوط می‌شود که با تغییر دولت ها، عموما یا نیمه کاره مانده یا به طور کلی از برنامه و هدف گذاری دولت های جدید کنار گذاشته شده است. بنابر اذهان اکثر کارشناسان اقتصادی، هم اکنون اقتصاد ما از پنج ناترازی و ناهماهنگی بانکی، ارزی، بودجه، انرژی و رفاهیات رنج می برد.

• مسعود نیلی در سومین نشست با اشاره به این‌که «اگر ده‌ها مسئله‌ای را که اقتصاد و به‌طور کلی نظام حکمرانی کشور با آن مواجه است، از نظر درجه اهمیت غربال کنیم، سه دسته مسئله شامل «ناترازی‌ها»، «روابط خارجی» و «چالش‌ها و شکاف‌های اجتماعی» در بالاترین جایگاه قرار می‌گیرند» گفت:« در میان این سه مسئله نیز ناترازی‌ها اعم از مالی و انرژی و زیست‌محیطی، حیاتی‌ترین مسئله محسوب می‌شود. با این حال به‌رغم مهم‌ترین بودن، ناترازی‌ها فوری‌ترین مسئله برای حل‌وفصل نیست و آنچه از نظر فوریت در درجه اول اهمیت قرار می‌گیرد، شکاف‌های اجتماعی است.»

• داستان «ناترازی‌های اقتصاد ایران» در نخستین نشست «هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران» توسط دکتر مسعود نیلی روایت شد. دومین نشست نیز به «اقتصاد سیاسی ناترازی‌ها» اختصاص یافت و طی آن ریشه‌های ناترازی‌ها و عوامل موثر بر نظم و هماهنگی، جامعیت و استمرار و فزاینده بودن آنها تشریح شد. سومین نشست نیز با محوریت «اصلاحات  اقتصادی پایدار» برگزار شد.

• عضو شورای سیاست‌گذاری هفته‌نامه تجارت‌فردا پیش از این در دو نشست قبلی به تفصیل در مورد سازوکارهای اقتصادی که ناترازی‌ها را به‌وجود می‌آورد، سخن گفته بود و در سومین جلسه، به توصیف شرایطی پرداخت که پیش‌‌نیاز اصلاحات اقتصادی در شرایط خاص کنونی به شمار می‌روند.

• به عقیده دکتر نیلی «فارغ از اینکه امروز به سمت اصلاحات راهبردی در حرکتیم یا از آن دور می‌شویم، اگر قرار باشد این اصلاحات صورت گیرد، باید به مسائل اجتماعی به عنوان بُعد مسلط توجه شود. از طرفی باید فضای بین‌الملل را هم در نظر داشت. با این حال احتمال زیادی می‌دهیم که این شرایط فراهم نخواهد شد. از طرفی در شرایطی قرار داریم که اگر اصلاحات اقتصادی انجام ندهیم، موجودیت سرزمینی و پایداری اجتماعی‌مان از بین می‌رود. اگر بخواهیم اصلاحات اقتصادی انجام دهیم هم با چالش‌های عجیب و پیچیده‌ای روبه‌رو هستیم. درواقع به نوعی از لحاظ اصلاحات اقتصادی در حالت کیش ‌و مات قرار گرفته‌ایم؛ نه راه پیش داریم و نه راه پس. حالا باید دید که می‌خواهیم در همین وضعیت بمانیم یا راهی وجود دارد که بتوان از این وضعیت خارج شد.»