مروری بر تاریخچه صنعت پتروشیمی ایران

تاریخچه تاسیس صنعت پتروشیمی در ایران به دهه سی شمسی برمی گردد. در اواخر این دهه وزارت اقتصاد وقت به منظور گسترش و توسعه صنعت پتروشیمی در کشور بنگاه شیمیایی کشور را تاسیس نمود و شرکت مزبور در سال ۱۳۳۷ طرح احداث کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس (پتروشیمی شیراز) را به اجرا گذاشت. اولین مجتمع پتروشیمی کشور تحت عنوان پتروشیمی شیراز در سال ۱۳۴۳ جهت تولید کود شیمیایی به بهره برداری رسید.

مطمئنا رشد صنعت پتروشیمی در کشور نیازمند برنامه ریزی ها و اقدامات تخصصی در ارتباط با صنعت نفت و گاز می باشد به همین منظور وزارت اقتصاد در سال ۱۳۴۲ پیشنهاد تشکیل شرکت ملی صنایع پتروشیمی را تحت مالکیت دولت و شرکت ملی نفت ارائه نمود و چیزی طول نکشید که شرکت ملی صنایع پتروشیمی جهت تمرکز بر روی ایجاد و توسعه صنعت پتروشیمی کشور تاسیس گردید.

مراحل توسعه این صنعت در داخل کشور را می توان به ۵ مرحله زیر تقسیم بندی نمود:

مرحله پیدایش: این مرحله با تأسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در سال ۱۳۴۲ و همچنین با احداث مجتمع تولید کود شیمیائی شیراز در سال ۱۳۴۳ آغاز گردید.

مرحله گسترش اولیه: با ایجاد مجتمع‌های پتروشیمی رازی، آبادان، کربن اهواز (ایران)، خارک، فارابی، بندرامام و طرح‌های توسعه پتروشیمی شیراز آغاز شد. ( دوره سالهای ۵۶-۱۳۵۲ و ۵۱- ۱۳۴۷ و ۴۶ – ۱۳۴۳)

مرحله رکود: در این مرحله به علت مسائل ناشی از بازتاب های انقلاب اسلامی و اینکه بیشتر واحدهای صنعت پتروشیمی در دوره دفاع مقدس، در مناطق جنگی و در معرض حملات دشمن قرار داشت، تولید به حداقل رسید و عملیات تکمیل احداث پتروشیمی بندرامام نیز متوقف شد. البته تکمیل طرح‌های نیمه تمام از جمله طرح گسترش شیراز ادامه داشت. (۶۷-۱۳۵۷).

مرحله تجدید حیات و بازسازی ( ۷۸- ۱۳۶۸): اجرای برنامه پنج ساله اول- زمان بازسازی، راه اندازی مجدد و اجرای طرحهای توسعه بود. در برنامه دوم توسعه نیز اجرای طرح‌های توسعه ای و افزایش تولید شدت گرفت و تولید در سال پایانی برنامه دوم ( ۱۳۷۸ ) به ۱۲ میلیون تن رسید.

مرحله جهش و تثبیت (۸۳-۱۳۷۸): برنامه سوم توسعه پتروشیمی – با عنایت به تلاش دوره‌های مورد اشاره، برنامه پنج ساله سوم توسعه پتروشیمی سرآغاز مرحله جدیدی گردید. در این دوره پتروشیمی به سمت استقرار در کلاس جهانی حرکت کرد.

در حال حاضر بالغ بر ۶۸ مجتمع پتروشیمی در کشور در حال تولید محصولات پتروشیمیایی به ظرفیت اسمی حدود ۹۶میلیون تن در سال  هستند. ۲۵ مجتمع در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر، ۳ مجتمع یوتیلیتی در ماهشهر و عسلویه، ۲۱مجتمع در عسلویه و همچنین ۱۹ مجتمع نیز در سایر مناطق کشور در حال تولید هستند. همچنین ۶۸ طرح پتروشیمی در مناطق مختلف کشور در دست اجرا است که مشتمل بر ۶ طرح باقیمانده برنامه ششم توسعه و ۶۲ طرح برنامه هفتم توسعه می ­باشد. با تحقق طرح ­های در دست اجرای برنامه هفتم توسعه در سال ۱۴۰۶، ظرفیت اسمی صنعت به ۱۳۰ میلیون تن افزایش خواهد یافت و درآمد صنعت به حدود ۱۶.۲ میلیارد دلار (بر پایه قیمت­ های سال ۹۵) در سال می­ رسد.

توسعه صنعت پتروشیمی در افق برنامه هفتم

طبق پیش‌بینی برنامه هفتم قرار است ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی از ۹۶ میلیون تن فعلی به مرز ۱۳۰ میلیون تن برسد و با سرمایه‌گذاری گسترده در این حوزه، صنعت پتروشیمی ۸ درصد در طول برنامه هفتم توسعه رشد کند، همچنین طبق پیش‌بینی‌های بلندمدت، صنعت پتروشیمی قرار است در برنامه هشتم توسعه ۴۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در مسیر ایجاد ارزش‌افزوده حداکثری و تکمیل زنجیره ارزش داشته باشد.

صنعت پتروشیمی برای رسیدن به اهداف بلندمدت خود برنامه‌ریزی‌هایی را در طول سیاست‌های کلان و بلندمدت دولت‌ها پیش‌بینی می‌کند. این پیش‌بینی با توجه به شرایط اقتصادی کشور، محدودیت‌های تحریمی و الزامات پیش‌روی صنعت پتروشیمی بوده است و عملکرد این صنعت تاکنون نشان داده این روند حرکت رو به‌ جلو موفق بوده است. هم‌اکنون شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرده برای تحقق برنامه هفتم و هشتم توسعه و چشم‌انداز ۲۰ و ۵۰ ساله صنعت پتروشیمی، برنامه‌ای راهبردی را ترسیم کرده که بخش زیادی از آن، متناسب با برنامه هفتم توسعه کشور است.

شرکت ملی صنایع پتروشیمی بر اساس برنامه های مصوب سالانه خود اقدام به انتشار اسامی مجتمع های تولیدی صنعت پتروشیمی و همچنین معرفی طرح های پتروشیمی در دست اجرا می نماید. همچنین مدیریت برنامه ریزی و توسعه (اموربرنامه ریزی تلفیقی) شرکت ملی صنایع پتروشیمی سالانه اقدام به نشر گزارش عملکرد صنعت پتروشیمی کشور به صورت مفصل می نماید.

رسانه تخصصی پتروشیمی نیوز قصد دارد به منظور آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان خود و علاقه مندان به صنعت جذاب پتروشیمی، در قالب مطالب آموزشی و علمی به تفکیک اسامی و مشخصات مجتمع های تولیدی و طرح های پتروشیمی در دو منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (ماهشهر) و همچنین سایر مناطق کشور بپردازد…

ادامه دارد…

#پتروشیمی_نیوز

#شرکت_ملی_صنایع_پتروشیمی

#خبرگزاری_پتروشیمی_نیوز

بزرگترین رسانه صنعت پتروشیمی